Samotna Góra, w sindarinie zwana mianem Erebor, leżała niedaleko Długiego Jeziora, a z jej wnętrza wypływała Bystra Rzeka. Była to wielka góra, położona na równinie, rozciągającej się na wschód od północnej części Mrocznej Puszczy. Stanowiła charakterystycznym punktem Rhovanionu. Od jej głównego masywu odchodziło sześć długich ramion.

W 1999 roku Trzeciej Ery przybyli tam krasnoludowie z plemienia Durina, którzy musieli uciekać z dotychczasowej siedziby, słynnego Khazad-dûm (Morii) w Górach Mglistych. Przewodził im król Thráin I, który założył w Ereborze Królestwo pod Górą i rozpoczął wielkie prace kopalniane. W ich trakcie odkrył drogocenny kamień zwany Arcyklejnotem oraz bogate złoża minerałów. Krasnoludowie wybudowali, czy może raczej wykuli, okazałe sale, pełne przepychu pomieszczenia i liczne tunele. Jednak w 2210 roku, Thorin I (syn i następca Thráina) porzucił Erebor i poprowadził swych poddanych na północ, ku Górom Szarym. Krasnoludowie powrócili do Samotnej Góry w 2590 roku pod wodzą Thróra, bowiem w Ered Mithrin byli atakowani przez smoki. Na nowo odkryty Erebor zaczął rozkwitać i plemię Durina bogaciło się, utrzymując bliskie kontakty z miejscowymi ludźmi, Nortami (zwłaszcza mieszkańcami Dale, położonego w okolicy Głównej Bramy Ereboru) oraz z pobratymcami z Żelaznych Wzgórz.

Ten stan pomyślności trwał do 2770 roku, kiedy to smok Smaug Złoty (zwabiony wieściami o bogactwach krasnoludów) znienacka zaatakował Erebor. Zdobył siedzibę krasnoludów i wielu z nich zabił. Garstka uciekinierów wraz z Thrórem podążyła na południe, większe zaś grupy uciekły do Żelaznych Wzgórz. Wkrótce Smaug spustoszył cała okolicę góry i zniszczył Dale. Przez wiele, wiele lat niszczył wszystko w okolicy Samotnej Góry. Przepłoszył lub zabił zwierzęta. Spalił drzewa, trawy i krzaki. Przez następne 171 lat nikt nie ośmielił się zakłócić jego spokoju, gdy spoczywał na wielkim kopcu zrabowanych bogactw we wnętrzu Ereboru. Dopiero wyprawa Thorina II Dębowej Tarczy (2941 rok), w której wziął udział hobbit Bilbo Baggins, doprowadziła do śmierci Smauga. W wyniku tego, jak i dzięki zwycięskiej batalii z goblinami (Bitwie Pięciu Armii) krasnoludowie odnowili swoje Królestwo pod Górą. Po kierownictwem Dáina II Żelaznej Stopy (następcy Thorina) plemię Durina ponownie zasiedliło dawną siedzibę i rozpoczęło przywracanie jej do dawnego stanu. W wyniku tych prac Samotna Góra odzyskała swą dawną świetność, a nawet pod względem okazałości sztuki budowlanej, przewyższyła czasy przed przybyciem Smauga. Podczas następnych lat Erebor cieszył się wielką pomyślnością. w tym czasie grupa tamtejszych krasnoludów pod wodzą Balina spróbowała na nowo skolonizować Morię (2989-2994), co jednak się nie powiodło.